Patrycja Orzechowska

Kompozycja przestrzenna zbudowana ze strukturalnych, częściowo ażurowych elementów różnej wielkości — kartonów wypełnionych papierowymi rurkami zakorkowanymi z jednej strony glinką — z pustych pudeł po fajerwerkach. Jest to jedna z moich kolekcji biednych przedmiotów, które zaczęłam gromadzić ponad dziesięć lat temu w posylwestrowy wczesny poranek snując się po uśpionym mieście. Instalacja o dwóch odmiennych obliczach; z jednej przypomina strukturalną modernistyczną konstrukcję, z drugiej zaś surową i pierwotną w formie rudo-glinianą mozaikę lub nie-ludzką architekturę. Puste elementy po wystrzałach świadczą o tym, że widowisko już się odbyło, kolory zgasły, huk ucichł, w powietrzu unosi się zapach siarki. Pierwiastki odpowiedzialne za kolory uleciały w powietrze; glin od biało-srebrnych efektów, bar od zielonych, sole wapnia od pomarańczowych, miedź od niebieskich oraz cynk dla uzyskania dymu, żelazo dla iskier i utleniacze dla wydłużenia i rozjaśnienia wystrzałów…

„Wybuch kojarzy się z kulminacją, najwyższym punktem na krzywej, końcowym etapem, następującym po fazie plateau. (…) Ulotność to podstawowy element fajerwerków: niematerialny błysk znika po chwili, a pozostająca po nim materia jest już tylko odpadem. Zużyte opakowania po fajerwerkach to nieodłączny element krajobrazu po imprezach masowych. Orzechowska zbiera je latami, buduje instalacje, zalepia nimi okna i ściany. Monumentalna architektura doskonale wygłusza dźwięki i polepsza akustykę. W instalacji zawarta jest pewna dialektyka: to, co jeszcze przed chwilą było spektakularne, zamienia się w bezużyteczny śmieć, to, co było głośnym wystrzałem, teraz izoluje od dźwięku.” (J.K.)¹

„Patrycja Orzechowska w swojej pracy Ściana koncentruje się na wydarzeniu, które miało miejsce w innym czasie, w nieznanym miejscu. Główna historia już została opowiedziana. Fajerwerki już wystrzeliły, a my możemy mieć tylko nadzieję, że ktoś je dostrzegł. Musiało to być epicentrum pokazu — gdzieś, kiedyś. Pokaz, który teraz ma miejsce w głowach ludzi, jest przetłumaczony i zapamiętywany w nieprzewidywalny sposób.” (J.N.)²

„Kolejnymi zmęczonymi własną egzystencją obiektami w kolekcji Orzechowskiej są wypalone (dosłownie i w przenośni) wyrzutnie po sztucznych ogniach, w niezwykle trafny sposób opisujące atmosferę post festum, którą tworzą zgromadzone rzeczy. Zużyte, składające się z dziur pudła bardzo dobrze manifestują przekonanie spekulatywnych realistów, że obiekty nie istnieją zanurzone w jakiejś obiektywnej i współdzielonej przestrzeni, ale wyrzucają ją z siebie. Przedmioty zazwyczaj rozprzestrzeniają się, podobnie jak wybuchające fajerwerki czy rozpościerające się szczotki, emanują z siebie swoją przestrzeń i czas. Okrągłe otwory pudeł po sztucznych ogniach zachęcają nas do zajrzenia do środka, tworzą iluzję dostępności, budują napięcie pomiędzy obecnością i nieobecnością. Jednak zamiast oczekiwanej pustki po fajerwerkowej eksplozji nasz wzrok natrafia na przeszkodę w postaci rudej gliniano-tekturowej masy, potwierdzającej, że przedmioty lubią się ukrywać i nigdy nie są całkowicie dostępne.” (A.M.)³