Patrycja Orzechowska

Na zdającym się lewitować stole zgromadziłam kolekcję kilkunastu przedmiotów o różnym pochodzeniu: ceramicznych naczyń, metalowo-glinianych głowonogów i minerałów. Jednak trzon zbioru stanowią lizawki — solno-mineralne bryły uformowane przez języki krowie, kozie i owcze. Artefakty stworzone przy współudziale ludzkich i nie-ludzki istot wydały mi się pięknymi formami poza intencjonalnej sztuki — wibrującą materią gdzieś na skali między martwą rzeczą a żywą obecnością. Tytuł instalacji zaczerpnęłam z książki Jane Bennett Vibrant Matter. A Political Ecology of Things ^{(Duke University Press, 2010)}. Jane Bennett zwraca szczególną uwagę na materię, jej moc oraz poczucie bliskości wszystkich ciał nierozerwalnie wplecionych w gęstą sieć wzajemnych relacji. W splątanym świecie wibrującej materii, skrzywdzenie jednej części sieci może równie dobrze oznaczać skrzywdzenie siebie samego.

Amerykański filozof Graham Harman w swojej książce Object-Oriented Ontology. A New Theory of Everything unieważnia samozwańczą uprzywilejowaną pozycję człowieka wobec innych nie-ludzkich bytów. Tym samym filozof stawia obiekty stworzone zarówno ludzką ręką jak i siłami natury; te realne, i te fikcyjne w jednej linii z człowiekiem, jako jednym z wielu przedmiotów. A są nimi według niego także niematerialne myśli, historie, opowieści, a właściwie wszystko co istnieje. W koncepcji filozofa człowiek traci swoją wyjątkowość, przedmioty wyzwalają się spod jego władzy, zyskując własną autonomię. Harman porzuca ich codzienny związany z ludzkim losem byt próbując śledzić ich ukrytą spekulatywną rzeczywistość. Na moim stole pojęcie OOO ^{(Object-Oriented Ontology)} materializuje się w postaci potrójnie splątanego ceramicznego O — UrObOrOsa — węża z ogonem w pysku, który odradzając się z siebie nieprzerwanie sam siebie pożera. W symbolice alchemicznej urobor jest metaforą zamkniętego, stale powtarzającego się procesu przemiany materii.